Wegetarianizm - co warto wiedzieć?
To co jemy ma ogromny wpływ na jakość naszego życia. Wraz z pożywieniem wprowadzamy do organizmu potrzebne do jego prawidłowego funkcjonowania składniki odżywcze lub też substancje, które nam szkodzą. Tak więc właśnie od diety często zależy nasz nastrój, samopoczucie, a także to czy mamy energię oraz siłę do wykonywania różnych czynności. Produkty spożywcze wreszcie wpływają także na nasze zdrowie i jak często chorujemy.
Pożywienie może być dla nas lekarstwem lub też przyczyną różnych dolegliwości i schorzeń. Wiele osób zwraca uwagę na to, jak funkcjonuje ich organizm po zjedzeniu danych produktów. To bardzo dobry sposób na zrozumienie czego im potrzeba, bo do diety należy podchodzić indywidualnie. Niektórzy jednak decydują się na wyłączenie ze swojego menu pewnych produktów nie tylko ze względu na to, co ,,mówi" im ich organizm, ale też z pobudek światopoglądowych. Tak właśnie jest z wegetarianizmem. To nie tylko dieta, ale także styl życia i przyjmowanie pewnej postawy moralnej.
Wegetarianizm jest celowym i w pełni świadomym wyborem niespożywania produktów mięsnych. Dotyczy to również ryb oraz tzw. owoców morza czyli stawonogów, ślimaków, mięczaków, a także głowonogów. Ludzie, którzy zdecydowali się na wyłączenie z diety wymienionych wyżej produktów kierują się różnymi przesłankami. Jedni twierdzą, że produkty pochodzenia zwierzęcego są po prostu niezdrowe i szkodliwe dla człowieka, co skłania ich do odżywiania się wyłącznie żywnością roślinną. Inni natomiast nie chcą, aby z powodu konsumpcji ginęły zwierzęta.
Decydując się na wegetarianizm warto dokładnie wszystkiego dowiedzieć się na ten temat. Ważne jest, żeby dostarczać sobie wszystkich niezbędnych składników odżywczych, aby pozostać w dobrym zdrowiu.
Co jedzą wegetarianie?
Od tego co spożywa wegetarianin zależy jaką właściwie wybrał sobie jego odmianę. Głównie chodzi o to, aby nie jeść mięsa. Są też i takie osoby, które odrzucają także używanie przedmiotów, odzieży i obuwia wytworzonego ze zwierząt.
1) Laktoowowegetarianizm.
Ten rodzaj wegetarianizmu polega na tym, że w diecie nie ma mięsa. Dotyczy to także ryb i owoców morza. W menu za to znajdują się warzywa, owoce, a przede wszystkim produkty zbożowe, które dostarczają energii potrzebnej do właściwego funkcjonowania organizmu. Można też jeść jaja, miód oraz produkty mleczne, czyli pożywienie pochodzenia zwierzęcego. Poza tym spożywa się również makarony, kasze, soję, a także rośliny strączkowe dostarczające potrzebne białko. Laktoowowegetarianizm inaczej określa się jako owolaktarianizm.
2) Laktowegetarianizm.
Ten rodzaj wegetarianizmu jest w zasadzie kopią wyżej opisanego z tym, że oprócz wykluczenia mięsa i ryb z diety, nie spożywa się także jaj oraz makaronów do których produkcji zostały one użyte. Natomiast mleko jak i jego przetwory są jak najbardziej polecane do konsumpcji.
3) Owowegetarianizm.
W tym przypadku oprócz wyrzucenia z jadłospisu mięsa i ryb, nie spożywa się także mleka i jego przetworów. Natomiast dopuszcza się jedzenie jaj. Można też oczywiście spożywać wszystkie produkty roślinne.
4) Weganizm.
W tym przypadku dochodzimy już do wykluczenia nie tylko mięsa, ryb, owoców morza, ale także wszelkich produktów pochodzenia zwierzęcego. Dotyczy to oczywiście jaj, mleka i jego przetworów oraz miodu. Ważną kwestią jest też filozofia wegan. Otóż nie ograniczają się oni tylko do rezygnacji ze spożywania produktów pochodzących od zwierząt, ale także nie używają przedmiotów, które z nich wyprodukowano. Dotyczy to wyrobów ze skóry naturalnej, futer, bawełny, jedwabiu, a także przedmiotów, do których powstania trzeba było uśmiercić zwierzęta. Nie tolerują też testowania np. kosmetyków na zwierzętach.
5) Frutarianizm.
Ten rodzaj wegetarianizmu, polega na przyswojeniu sobie filozofii, żeby nie powodować zniszczenia, czy też jako kto woli uśmiercenia rośliny, gdy chcemy się nią pożywić. Chodzi o to, żeby nie stosować obróbki termicznej, czyli gotowania, smażenia, pieczenia itp. podczas przyrządzania potraw. Tak więc frutarianie jedzą je na surowo. Odżywiają się owocami ziarnkowatymi, czyli np. gruszkami i jabłkami, a także jagodowymi, do których zaliczamy truskawki, jagody, borówki, maliny oraz jeżyny. W menu znajdą się także wiśnia i śliwka z grupy pestkowców, a także owoce cytrusowe, jaki i egzotyczne. Na surowo można także jeść warzywa np. ogórki, pomidory, bakłażany. Dieta ta nie stroni również od picia soków i wody.
6) Liquidarianizm.
W tej diecie stosuje się podobne założenia jak we frutarianizmie, z tą tylko różnicą, że surowe owoce spożywa się tylko w postaci soków. Po takich posiłkach człowiek nie czuje, żeby jego żołądek był zbytnio wypychany pożywieniem, a trawienie jest szybkie.
7) Witarianizm.
Istotą witarianizmu jest, to że nie spożywa się produktów przetworzonych, a także nie poddaje się ich obróbce termicznej. Jedynie dopuszcza się podgrzanie potraw tylko do 40 st. C. Z tych powodów nie pije się np. kawy i herbaty. Należy jednak pamiętać, że nie wszyscy witarianie nie jedzą mięsa. Niektórzy nie są wegetarianami i stosują się tylko do założeń diety.
8) Sprautarianizm.
Jest to bardzo restrykcyjna dieta, która kojarzy się z pustelnikami i ludźmi wybierającymi życie ascetyczne i umartwianie się. Sprautarianie nie jedzą oczywiście mięsa, wyrobów pochodzenia zwierzęcego, a nawet owoców i warzyw. Odżywiają się wyłącznie pestkami owoców i warzyw, nasionami zbóż oraz kiełkami.
Diety ,,podszywające" się pod wegetarianizm
9) Semiwegetarianizm.
Trudno jest zaliczać ten rodzaj diety do wegetarianizmu, gdyż dopuszcza się tutaj spożywanie tzw. mięsa białego. Można zatem jeść ryby oraz drób. Całkowicie jednak wykluczone jest jedzenie mięsa czerwonego. Semiwegetarianie dopuszczają także do spożycia takie produkty jak jaja, miód, a także mleko i jegoprzetwory. Tę dietę dzieli się na dwa rodzaje:
a) Pollowegetarianizm - z mięsa można jeść drób i ryby,
b) Pescowegetarianizm, określany także jako ichtiwegetarianizm - z mięsa można jeść tylko ryby.
Czym wegetarianie zastępują mięso?
W zdrowej i właściwie zbilansowanej diecie nie może zabraknąć oprócz węglowodanów również białek i tłuszczy. Te osoby, które chcą przejść na wegetarianizm, często mają problem jak dostarczyć organizmowi tych dwóch ostatnich składników. Jeśli wykluczymy spożywanie mięsa, w tym również ryb, a także jajek, to co w takim razie jeść, żeby nasze ciało mogło prawidłowo funkcjonować?
1. Białko.
Wiele osób uważa, że mięso zapewnia im siłę do pracy fizycznej i właściwego funkcjonowania organizmu. Po zjedzeniu mięsnej potrawy nie czują osłabienia i dlatego nie chcą zrezygnować z pożywienia pochodzenia zwierzęcego. Dzieje się tak ze względu na zawartość w mięsie białka. Odpowiada ono za budowę tkanek ludzkiego organizmu, wpływa na przypływ energii, pomaga usuwać toksyny z ciała, goić rany, a także buduje mięśnie. Zawiera aminokwasy, które mają zasadniczy wpływ na wzmocnienie odporności organizmu i jego prawidłowe funkcjonowanie. Jednak białko możemy znaleźć nie tylko w mięsie. Dużo tego składnika odżywczego znajduje się w kaszach, soczewicy, fasoli, komosie ryżowej, ciecierzycy, brokułach, sezamie, amarantusie, nasionach chia, produktach zbożowych oraz bobie i soi.
2. Tłuszcze.
Nie należy unikać tłuszczów w posiłkach. Warto jednak pamiętać, aby były one pełnowartościowe. Do prawidłowego funkcjonowania organizmu najlepsze są te zawierające kwasy tłuszczowe nienasycone. Właśnie one mają wiele zalet i nie szkodzą organizmowi. Dodają energii, podnoszą temperaturę ciała oraz wpływają na lepsze trawienie. Jeśli nie są dostarczane organizmowi, to mogą spowodować wiele przykrych konsekwencji np. stany zapalne, problemy z cholesterolem, złą pracę narządów, a także zmian skórnych. Zdrowe tłuszcze znajdziemy w oleju kukurydzianym, słonecznikowym, oraz sojowym. Ponadto występują także w siemieniu lnianym, awokado, orzechach i migdałach.
3. Witaminy i inne składniki mineralne.
W mięsie i nabiale znajduje się wiele potrzebnych człowiekowi składników odżywczych, bez których funkcjonowanie ludzkiego organizmu jest zagrożone. Należą do nich witaminy z grupy B oraz minerały takie jak żelazo i cynk. Jednak rośliny także je zawierają, więc warto spożywać warzywa i owoce do każdego posiłku.
Witaminy z grupy B występują w grochu, fasoli, kaszy gryczanej, ryżu, płatkach owsianych, warzywach liściastych, ziemniakach, nasionach dyni, słonecznika, roślinach strączkowych, w sezamie, pełnoziarnistych przetworach zbożowych, grzybach, otrębach, arbuzach, bananach, melonach, brzoskwiniach, kalafiorze, burakach, pomidorach, szpinaku, marchwi.
Bardzo ważnym minerałem potrzebnym człowiekowi jest żelazo. Odpowiada za dostarczanie tlenu do mięśni, oczyszczaniu wątroby ze szkodliwych substancji, a także pomaga w prawidłowym działaniu układu odpornościowego. Jego bogate źródła można znaleźć w tofu, soi, różnych rodzajach fasoli, soczewicy, ciecierzycy, natce pietruszki, brokułach, pestkach dyni, kakao, grochu, orzechach nerkowca, burakach, a także w kaszy jaglanej i gryczanej.
W mięsie znajduje się także cynk, który odgrywa bardzo ważną rolę w organizmie. Jest pierwiastkiem wspomagającym nasz układ odpornościowy. Wpływa korzystnie na jakość widzenia, słyszenia i powonienia, a także zabezpiecza przed wolnymi rodnikami. Skutecznie wpływa na gojenie ran i podrażnień na skórze. Wzmacnia strukturę tkanek włosów i paznokci, a także korzystnie działa na pracę mózgu. Oprócz produktów pochodzenia zwierzęcego cynk można znaleźć w dużych ilościach w pestkach dyni, białej fasoli, kaszy gryczanej, migdałach, gorzkiej czekoladzie oraz w zielonym groszku.
Zamienniki
Jaja
Niektóre osoby bez problemu rezygnują z mięsa, ale nie wyobrażają sobie np. śniadania bez jajecznicy. Rzeczywiście, jest to jedno z ulubionych dań na rozpoczęcie dnia. Jednak można poradzić sobie bez jaj. Zastępujemy je po prostu tofu, czyli serem lub inaczej twarożkiem sojowym. Należy go rozgnieść np. widelcem na gładką masę, a następnie wyłożyć na patelnię z już podsmażoną cebulą. Teraz należy wszystko wymieszać usmażyć, posolić, można też dodać szczypiorku i ,,jajecznica" gotowa.
Jaja używa się też do pieczenia ciast, naleśników oraz do produkcji wielu innych dań. Jednak można sobie poradzić i bez nich. Jedno jako zastąpimy:
- 1 łyżką mielonego lnu zmiksowanego z 3 łyżkami wody,
- 3 łyżkami masła orzechowego,
- 1 łyżką nasion chia z dodatkiem wody,
- połową banana.
Mleko
W tym przypadku na rynku znajduje się wiele zamienników. Zamiast używać mleka pochodzenia zwierzęcego, to możemy zastosować mleko sojowe, kokosowe, migdałowe, ryżowe, z orzechów nerkowca, a także konopne. Jeśli nie chcemy kupować takiego produktu w sklepie, ze względu np. na cenę lub nie mamy takiej możliwości, to warto je zrobić samemu.
Przepis na wykonanie mleka kokosowego:
Całą paczkę wiórków kokosowych (200g) należy wsypać do garnka i zalać wodą. Powinny tak solidnie namoczyć się przez ponad 6 godzin. Następnie należy je zmiksować, a potem przecedzić przez gazę. Po odciśnięciu otrzymujemy mleko kokosowe, które można stosować do potraw jak też pic bezpośrednio.
Sery
Uwielbiamy zjeść na szybko kanapkę z serem lub twarożkiem. Niektórzy nie wyobrażają sobie bez tych produktów śniadania lub kolacji. Jednak jeśli chcemy wyeliminować z diety przetwory mleczne, to można wtedy używać np. roślinnych serów dostępnych w sklepach z żywnością dla wegetarian. Bardzo smaczne są też produkty z tofu. Bywają wędzone, z przyprawami oraz marynowane. Oczywiście nie należy ich używać codziennie, gdyż są one mocno przetworzone.
Mięso
Te osoby, które decydują się na rezygnację z jedzenia mięsa, czasami tęsknią za jego konsystencją, teksturą i smakiem. Mogą one jednak zastosować zamienniki. Schabowe można zastąpić kotletami sojowymi. Odpowiednio przyprawione są bardzo smaczne. Można też przyrządzić sobie potrawy przypominające w smaku mięso kurczaka wykorzystując seitan, określany taż jako mięso Buddy. Dodatkowym jego atutem jest bardzo duża zawartość protein. Wiele osób chwali sobie parówki wyprodukowane z tofu.
Jakie są korzyści bycia wegetarianinem?
- Poprzez spożywanie produktów niskokalorycznych wegetarianin często ma szczupłą i smukłą sylwetkę.
- Niskie ryzyko wystąpienia otyłości.
- Dzieci przyzwyczajone do diety wegetariańskiej mają mniejsze problemy z przybieraniem na wadze niż ich mięsożerni rówieśnicy.
- Nie spożywając mięsa człowiek nie naraża się na zarażenie salmonellą i innymi chorobami zwierzęcymi.
- Niskie ciśnienie tętnicze krwi.
- Wegetarianie w bardzo niewielkim stopniu są narażeni na wiele chorób w tym cukrzycę typu 2, schorzeń układu krążenia, kamicę nerkową i żółciową, chiperholsterolemię, a także chorobę niedokrwienną serca.
- Nie spożywanie mięsa obniża ryzyko wystąpienia nowotworów.
- Całkowity brak lub niska zawartość szkodliwych kwasów tłuszczowych i cholesterolu.
- Lepsza praca i działanie układu trawiennego.
- Poprzez świadomy wybór menu, rośnie też wiedza na temat szkodliwych produktów i substancji żywieniowych dla organizmu ludzkiego.
- U wegetarian stwierdza się mniejszą tendencję do występowania próchnicy zębów.
- Mniejsze ryzyko ujawnienia się hemoroidów.
Ciekawostki
- Każdego roku 1 października jest obchodzony Światowy Dzień Wegetarianizmu.
- Wiele cennych informacji na temat wegetarianizmu można znaleźć na stronie wegetarianie.pl
- Osoba decydująca się na dietę wegańską z powodzeniem może trenować sporty siłowe charakteryzujące się dużym przyrostem masy mięśniowej.
- Weganie powinni przyjmować witaminę B12 w suplementach, ze względu na to, że w roślinach występuje ona w niewystarczających ilościach.
- Jedzenie samych owoców może spowodować zaburzenia poziomu insuliny w krwioobiegu.
- Wodorosty morskie zawierają wiele cennych składników odżywczych takich jak: żelazo, jod, potas i wapń.
Jarosław Cieśla
Źródła:
- http://www.vegepolska.pl/profilaktyka-raka-przez-wegetarianski-sposob-odzywiania-2/
- http://eco-medico.co.uk/wplyw-diety-roslinnej-na-leczenie-otylosci-0
- http://www.dbc.wroc.pl/Content/2092/DMP_2005423457_Herm.pdf
- https://books.google.pl/books?...wegetarianizm+a+zdrowie+cz%C5%82owieka
- https://www.podyplomie.pl/publish/system/articles/pdfarticles/000/012/436/original/68-76.pdf
- https://www.researchgate.net/...The_nutritional_habits_among_centenarians
Komentarzy: 0